تا کنون سازندهای بسیاری در ایران شناخته شده اند که هر یک مشخصات متفاوتی دارد. این سازندها عبارتند از :
1– سازند آغاجاری
نام این سازند از شهرستان کوچکی در میانه یال جنوبی نفتی آغاجاری در 130 کیلومتری جنوب خاوری اهواز گرفته شده وضخامت آن در ناحیه برش 2966 متر است .این سازند عمدتاً از مواد آواری تشکیل یافته و با توجه به بررسی های انجام شده احتمالاً محیط رسوبی آن مربوط به رسوبات رودخانه ای است .
2 – سازند ایران
نام این سازند از کوه ایران در لرستان اقتباس و برش نمونه در تاقدیس ایران واقع گردیده است و ضخامت آن حدود 7/871 متر رسوبات آواری پیشین می باشد.حد پایین این سازند با سازند گوربی تدریجی و همساز است . حد بالایی آن به سازند تله زنگ در اغلب نقاط لرستان می رسد .
3 – سازند آسماری
نام این سازند از کوه آسماری واقع در جنوب خاوری مسجد سلیمان و شمال خاوری هفتگل گرفته شده وضخامت آن دربرش نمونه حدود 314 مترمی باشد.
این سازند از نظر سنگ شناسی آهک های مقاوم کرم تا قهوه ای رنگ و دارای دو بخش ماسه سنگ اهواز و قسمت تبخیری کلهر می باشد . سازند آسماری در ناحیه فرو افتاده دزفول دارای حداکثر گسترش است و از نظر سنی از الیگوسن شروع و تا میوسن پایینی ادامه می بابد .این سازند یکی از بزرگترین مخازن نفتی کشور ایران را می سازد.
4 – سازند بختیاری
نام این سازند از اسم بختیاری گرفته شده است وشامل کنگومرا وماسه سنگ های آهکی چرتی است که به صورت همسان و گاهی ناهمسان بر روی سازندهای قدیمی تر مناطق مختلف قرار گرفته و ضخامت آن در برش نمونه 550 متر و یا بیشتر است ولی در مناطق مختلف زاگرس متفاوت و جوانتر از سازند آغاجاری می باشد .
5– گروه بنگستان
واقع در شمال باختری شهرستان بهبهان از نامی محلی در این ناحیه نام گرفته و شامل سازندهای کژدمی ،سروک ،سورمه و ایلام است و سنی معادل کرتاسه بالایی دارد و به دلیل وجود سنگ منشاو نفت ،کژدمی و سنگ مخزن مناسب سروک و ایلام بسیار حایز اهمیت است .
6 – سازند دالان
نام این سازند از تاقدیسی به همین نام در فاصله تقریبی 110 کیلومتری جنوب باختری شیراز گرفته شده است .در برش نمونه آن ضخامتی حدود 748 متر دارد .
این سازند از مجموعه ای از سنگ های کربناته و تبخیری تشکیل شده و دارای خصوصیات مخزن نفت می باشد .
7 – سازند داریان
نام این سازند از دهکده داریان واقع درکوه گدوران اقتباس شده است که در برش نمونه حدود 5/286 متر ضخامت دارد و از ردیف سنگ های کربناته ضخیم لایه تشکیل یافته است .
حد پایین این سازند به صورت تدریجی و قابل انطباق باسیل ها و مارون ها و آهک های نازک لایه سازند گدوران می باشد.حد تماس بالایی این سازند باشیل های شدید فرسایش یافته سازند کژدمی و سن آن آلبین در نظر گرفته شده است .
8 – سازند دشتک
سازند دشتک در 75 کیلومتری باختر شیراز قرار دارد و در چاه "I" سیاه کوه ضخامت آن 814 متر است .
این سازند از یک بخش رسی و 4 بخش غیررسی تشکیل یافته که عمدتاً ردیف های تبخیری و دولومیتی می باشند بخش شیلی آغاجاری یکی ازبخش هایی رسی این سازند است . به تریاس میانی و بالایی تعلق دارد . با توجه به وجود تبخیری ها و نبود شکستگی ، این سازند می تواند بعنوان پوش سنگ در نظر گرفته شود .
9 – گروه دهرم
دهرم محلی در 20 کیلومتری جنوب باختری کوه سورمه (استان فارس) می باشد . این گروه شامل سازندهای فراقان باسن دونین تا پرمین بوده که سنگ شناسی کلی آن ماسه سنگ است .
سازند دالان با سن پرمین و سنگ شناسی آن از کربنات ها و تبخیری ها تشکیل یافته است. سازند کنگار نیز باسن تریاس پیشین و سنگ شناسی آن کربنات است . این گروه از نظر مخازن هیدروکربنی مهم است .
10 – سازند فهلیان
برش نمونه این سازند در نزدیکی فهلیان در ده کیلومتری شمال نورآباد ممسنی فارس واقع است و ضخامت آن در مقطع تیپ 365 متر آهک توده ای دارد که نسبت به سازند سورمه (سازند زیرین) دارای رس بیشتری است . این سازند دارای خصوصیات مخزنی می باشد .
11- گروه فارس
به طور کلی رسوبات بعد ازآسماری شامل سازندهای گروه فارس و رسوبات جوانتر است . پهنای رسوبات این گروه در لرستان و فارس حدود 3000 متر و در فرو افتادگی دزفول و بندر عباس حدود6000 متر می باشد وسازندهای آن نیز شامل : گچساران ، بخش گورپی ،سازند میشان و آغاجاری است .
12 – سازند گچساران
نام این سازند از شهرستان گچساران گرفته شده و ضخامت های متغییر دارد و در خوزستان شامل حدود 1400 متر نمک و انیدریت و مارن های رنگارنگ است و آن را در میدان نفتی گچساران به هفت بخش تقسیم کرده اند .بخش اول پوش سنگ نام دارد . این سازند در ناحیه فارس به بخش های انیدریتی چهل ، کربناته – تبخیری چمپه و مارنی مول تقسیم می شود.
13 – سازند گدوان
این سازند از کوه گدوان در ناحیه فارس ، محل برداشت برش نمونه نام گرفته و از نظرسنگ شناسی شامل 7/106 متر تناوب آهک های دارای خرده صدف های به رنگ تیره خاکستری و مارن خاکستری تا سبز مایل به قهوه ای می باشد . به طورکلی این سازند تناوبی از شیل و آهک است و میان 2 لایه آهک خشن داریان در بالا و فهلیان با هوازدگی گسترده دارد .
14- سازند گرو
نام این سازند از تنگ گرو در کبیرکوه لرستان گرفته شده و برش نمونه آن در ده کیلومتری شمال خاوری دهکده قلعه دره واقع در یال جنوبی باختری کبیر کوه گرفته شده و حدود 896 متر پهنا دارد. این سازند تناوبی ازآهک های بسیار رسی سیاه تا خاکستری تیره دارای را دیولار یا باشیل های سیاه رنگ بیتومین دار ،پیریتی و چرتی تشکیل یافته است. این سازند سنگ منشاء نفت در نظر گرفته می شود . رسوبات عمیق سازند گرو بر روی رسوبات تبخیری سازندگوتنیا باسن ژوراسیک بالایی و بر روی آن سازندهایی نظیر سورمه قرار دارد .
15 – سازند گونیتا
نام این سازند بر اساس سازندهای عراق و کویت تعیین و سنگ شناسی آن مشتمل بر 192 مترانیدریتهای لایه ای باشیل های قهوه ای رنگ و لایه های نازک شیل های بیتومین دار و آهک های دوباره متناوب متبلور شده است . سن این سازند به ژوراسیک پسین نسبت داده شده و می تواند به عنوان پوش سنگ در نظر گرفته شود.
16 – سازند گورپی
این سازند از کوه گورپی در شمال شهرستان مسجد سلیمان شهرستان مسجد سلیمان نام گرفته و برش نمونه آن در تنگ پابده در یال جنوب باختری پلانج کوه گورپی در شمال شهرستان لالی و مسجد سلیمان اندازه گیری شده است که شامل 320 متر مارن و شیل های خاکستری مایل به آبی و به صورت فرعی دارای لایه های نازک آهک رسی می باشد و حد بالایی آن در برش نمونه سازند پابده است که در قاعده لایه ها از شیل های ارغوانی ماسه ای سیلیسی بوده و طبقات ابتدایی سازند پابده را تشکیل می دهند .سازند گوربی از نقطه نظر سنگ منشاء و پوش سنگ اهمیت دارد.
17 – سازند هیت
برش نمونه درعربستان تعریف گردیده و در ایران این سازند با ضخامت های مختلفی از 30 تا 150 متر انیدریت با میان لایه های کربناتی تشکیل گردیده است . این سازند در ایران بر روی سازند سورمه قرار دارد . سن این سازند ژوراسیک بالایی تعیین شده از نظر زمانی هم ارز سازند گوتنیا در لرستان مرکزی و نواحی فروافتادگی دزفول است و این واحد از نظر پوش سنگ مهم می باشد.
18 – سازند ایلام
این سازند از شهرستان ایلام نام گرفته و برش نمونه در تنگ گراب واقع در یال جنوب باختری کوه شورماه، در پلانج شمال باختری کبیرکوه در 12 کیلومتری جنوب شهرستان ایلام انتخاب گردیده است و در برش نمونه با 190 متر آهک رسی ریزدانه خاکستری روشن تا تیره و لایه های نازک شیل در میان آهک ها و لایه بندی ضخیم مشخص می شود . این آهک ها در ناحیه لرستان پلاژیک قرار دارد وبه سمت جنوب خاوری به آهک های کم عمق تغییر فاسیس می دهند . حد پایینی این سازند در برش نمونه سازند شورماه و حد بالایی آن سازند گورپی و در نواحی مختلف این سازند دارای خواص سنگ مخزن می باشد .
19 – سازند جهرم
نام این سازند از کوه جهرم واقع در جنوب شهرستان جهرم حدود 200 کیلومتری جنوب خاوری شیراز قرارگرفته شده و شامل 5/467 متر دولومیت و آهک دولومیتی و سن آن در برش نمونه از پالئوسن تا ائوسن میانی می باشد . در برش نمونه حد پایین این سازند در سایر نواحی بر روی سازندهای کشکان تاربور و پابده نیز مشاهده می گردد . حد بالایی این سازند ، سازند آسماری می باشد .
20 – سازند کنگان
نام این سازند از دهکده کنگان در نزدیکی میدان عظیم گازی کنگان در حاشیه خلیج فارس در قرار گرفته شده و پهنای آن در برش نمونه 140متر و شامل سه رخساره : 1 – کربناته ،2 – رسی و شیلی قاعده ای ،3 – کربناته تبخیری می باشد و سن آن تریاس پیشین ،اشکوب اسکیتین در نظر گرفته شده و حد زیرین و بالایی آن به ترتیب سازند دالان و سازند تبخیری دشتک بخش شیلی آغار به صورت همساز است .
21 – گروه کازرون
این نام از شهر کازرون در 80 کیلومتری باختر شیراز گرفته شده است و شامل سازند دشتک متعلق به تریاس و نیریز متعلق به ژوراسیک می باشد.
22 – سازند کژدمی
نام این سازند از قلعه کژدمی در ناحیه فروافتاده دزفول اقتباس انتخاب شده و برش نمونه تنگ گرگدا دریال جنوب باختری کوه میش می باشد و در 7 کیلومتری شمال خاوری دو گنبدان واقع است. ضخامت آن در برش نمونه حدود 210 متر و سن آن از آلبین تا سنومانین است . این سازند با شیل های خاکستری تیره و گاهی سیاهرنگ و بیتومین دار مشخص می گردد و خواص سنک منشاء نفت را دارد.
23– گروه خامی
نام این گروه از کوه خامی در شمال گچساران اقتباس شده و شامل سازند های سورمه ، هیت از ژوراسیک و سازندهای فهلیان ،گدوان و داریان از کرتاسه است این گروه از نظر هیدروکربن اهمیت فراوان دارد .
24 – بخش مادود
نام این بخش ازسازند آهکی مادود که در جنوب عراق و کویت توسعه دارد گرفته شده و شامل 61 – 122 متر آهک های ضخیم لایه تا توده ای به رنگ قهوه ای می باشد که اوربیتولین فراوانی دارد. حد پایینی این بخش یا سازند کژدمی و در بالا با بخش شیلی احمدی به صورت همساز می باشد و از نظر مخزن هیدروکربنی دارای اهمیت است .
25 – سازند میشان
میشان نام دهکده ای در50 کیلومتری جنوب خاوری گچساران دراستان کهکیلویه و بویر احمد است و در برش نمونه 710 متر مارن خاکستری و آهک های رسی مملو از پوسته صدف سنگواره و نسبتاً سخت هوازده زرد تا کرم رنگ می باشد. حد پایینی آن به گچساران ناگهانی و همساز بوده و حد بالایی آن به سازند آغاجاری همساز تدریجی است .
26 – سازند پابده
این سازند از تنگ پابده در کوه گورپی اقتباس و برش نمونه آن در تنگ گورپی در شمال میدان نفتی لالی و شامل 798 متر رسوبات رسی است . حد پایینی آن گورپی و حد بالایی آن سازند آسماری می باشد .
27 –سازند سروک
این سازند همنام تنگ سروک در کوهن بنگستان در شمال باختری شهرستان بهبهان اقتباس شده و شامل 821 متر آهک می باشد . حد پایینی آن با سازند کژدمی تدریجی و همساز است و حد بالایی آن به سازند ایلام ، سورمه یا گورپی می رسد .
این سازند با دو رخساره کم عمق و عمیق در زاگرس مشاهده شده و بخش شیل احمدی شامل 60 متر شیل خاکستری که 30 متر آن سبز رنگ با فرسودگی و همراه با آهک های نازک لایه به صورت بین لایه ای است . سازند سروک دارای ویژگی مخزنی می باشد .
28 – سازند سورمه
برش نمونه این سازند در قسمت شمال باختری یال شمالی کوه سرمه در120 کیلومتری جنوب شیراز قرار گرفته شده و دارای ضخامتی حدود 672 متر و سن آن ، ژوراسیک می باشد .
29 – سازند تاربو
این سازند از دهکده تاربور در استان فارس نام گرفته و از 572 متر آهک هایتوده ای ساخته شده است و در پایین آن سازند گورپی قرار دارد . سن این سازند کامپانین تعیین گردیده است .
30 – سازند ساچون
نام این سازند از دهکده ساچون واقع در استان فارس گرفته و ضخامت آن در برش نمونه 1414 متر و
عمدتاً از سنگ های تبخیری و دولومیت تشکیل یافته و حد پایینی آن با سازند تاربور تدریجی و حد بالای آن به سازند جهرم قاطع و همساز است .
31 – سازند تله زنگ
تله زنگ نام ایستگاه راه آهنی بین اندیمشک تا دورود در استان لرستان است . پهنای این سازند را 176 متر آهک خاکستری تا قهوه ای تشکیل می دهد . حد پایینی این سازند ، سازند ایران و حد بالایی آن سازند کشکان و سن آن پالئوسن تا ائوسن میانی است .
نظرات شما عزیزان:
برچسب‌ها:
آمار
وب سایت: